اگزما را می‌توان این گونه تعریف کرد: لکه‌های پوستی ملتهب همراه با خارش، قرمزی، سوزش و گاهی ترک روی نقاط مختلف بدن ظاهر می‌شوند. این عارضه در شرایط خاص گاهی اوقات با تاول نیز همراه است.
طی تحقیقات صورت گرفته روی مردم ایالات متحده آمریکا، ۶/۳۱ درصد از این افراد تحت تأثیر انواع مختلف اگزما هستند که آمار بالایی تلقی می‌شود.
اصطلاح دیگری که در این زمینه به کار می‌رود، آتوپیک است؛ یعنی مجموعه‌ای از بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این بیماری‌ها شامل درماتیت آتوپیک، آسم و تب یونجه می‌شوند. درماتیت یکی از بیماری‌های پوستی است که با التهاب همراه است. برخی افراد می‌توانند این بیماری را پشت سر بگذارند؛ اما بعضی افراد حتی تا بزرگسالی نیز درگیر آن هستند.
در این مقاله توضیح می‌دهیم که اگزما چیست، چه علایمی دارد و علل و راه حل درمان آن چیست.
حقایقی در رابطه با اگزما
- مصرف آجیل یا لبنیات می‌تواند باعث بروز علایم اگزما در برخی افراد شود.
- بروز علایم اگزما با توجه به سن افراد ممکن است متفاوت باشد؛ اما اغلب افراد دارای نشانه‌هایی مانند بروز لکه‌های پوستی یا پوسته‌پوسته شدن پوست هستند.
- عوامل محیطی در شدت و بروز اگزما بسیار مهم هستند. این عوامل شامل گرد و غبار، دود و… می‌شوند.
- درمان‌هایی که برای اگزما وجود دارد، شامل بهبود آسیب‌های پوستی و کاهش علایم آن است. در واقع، تقریباً می‌توان گفت که درمان صد درصدی برای این بیماری وجود ندارد.
- اگزما یک بیماری مسری نیست.
علایم کلی
علایم اگزما در هر فردی ممکن است متفاوت باشد که البته، هم سن و هم جنسیت بر بروز نشانه‌های آن تأثیر دارند. درماتیت آتوپیک در نوزادان به صورت لکه‌های خشک همراه با ظاهری پوسته پوسته نمایان می‌شود که عموماً به شدت خارش دارند. این ضایعه‌ها تا قبل از سن ۵ سالگی برای بسیاری از کودکان و نوزادان ایجاد می‌شوند. نکته قابل ملاحظه درباره این موضوع این است که اغلب افرادی که در نوزادی دچار اگزما می‌شوند، تا بزرگسالی نیز همچنان با این مشکل باید دست و پنجه نرم کنند. با این حال، نشانه‌های اگزما در برزگسالی با نشانه‌های آن در کودکی و نوزادی کاملاً متفاوت است.
این بیماری گاهی اوقات با دوره‌هایی بسیار سخت همراه است؛ یعنی علایم آن روی پوست زیاد می‌شود یا پوست حالت برافروخته پیدا می‌کند. در کنار این موضوع باید به دوره‌هایی نیز اشاره کرد که علایم اگزما به طور موقت کاملاً از بین می‌رود یا بهبود پیدا می‌کند.
علایم اگزما در افراد زیر ۲ سال
- نشانه‌های اگزما در پوست سر و گونه‌های نوزاد ظاهر می‌شود.
- محل‌های دچار اگزما دارای خارش شدید است که ممکن است در خواب کودک اختلال ایجاد کند. این نکته را در نظر داشته باشید که خراشیدن مدام جای زخم‌ها می‌تواند منجر به عفونت‌های پوستی شود.
کودکان ۲ سال تا رسیدن به سن بلوغ
- نشانه‌های این مشکل در این افراد بیشتر در قسمت‌های آرنج و زانو ظاهر می‌شود و با خشکی و قرمزی شدید پوست همراه است.
- گردن، مچ دست، مچ پا، پاها و باسن از دیگر نقاطی هستند که دچار علایم اگزما می‌شوند.
با گذشت زمان، علایم زیر نیز می‌تواند رخ دهد:
- تورم
- روشن یا تیره‌تر شدن علایم
- در بعضی از افراد این خشکی‌ها، پوست را سفت می‌کند و با خارشی دائمی همراه است.
علایم اگزما در بزرگسالان
- این بیماری پوستی در بزرگسالان نشانه‌های خیلی خاصی ندارد و روی زانو، آرنج و پشت گردن بروز می‌کند.
- نشانه‌های اگزما در برخی از افراد تمام بدن را درگیر می‌کند.
- بثورات در قسمت‌هایی مانند اطراف چشم‌ها، گردن و صورت بیشتر نمایان می‌شود.
- بثورات همراه با خشکی‌های شدید است.
- ضایعه‌ها دائماً در حال خارش است.
- بثورات در بزرگسالان با پوسته پوسته شدن بیشتری نسبت به کودکان و نوزادان همراه است.
- گاهی اوقات این نواحی ممکن است دچار عفونت شود.
بزرگسالانی که در کودکی مشکل درماتیت آتوپیک داشته‌اند، ممکن است دیگر به این بیماری پوستی مبتلا نشوند؛ ولی همچنان پوست خشک و بسیار حساسی دارند که با قرار گرفتن در شرایط نامتعادل واکنش نشان می‌دهد.
این که ظاهر پوست شما چقدر تحت تأثیر اگزما قرار می‌گیرد، بستگی به این دارد که چقدر پوست و ناحیه درگیر را بخارانید. هر چقدر بیشتر پوستتان را بخارانید یا ناحیه را تحریک کنید، التهاب و برافروختگی آن بیشتر می‌شود.
درمان
اولین نکته در رابطه با اگزما این است که درمانی برای آن وجود ندارد. تنها درمانی که می‌توان برای آن در نظر گرفت، این است که پوست و قسمت‌هایی را که تحت تأثیر اگزما هستند، بهبود دهیم و از برافروخته شدن پوست جلوگیری کنیم.
درمانی که پزشکان برای این مشکل درنظر گرفته‌اند با توجه به سن، علایم و وضعیت بهداشتی هر فرد متفاوت است. برای برخی از افراد، اگزما به مرور زمان از بین می‌رود و برای بعضی دیگر نیز وضعیتی مادام‌العمر است.
مقاله رفع قرمزی پوست به شما کمک خواهد کرد تا پوستتان را از لحاظ ظاهری راحت‌تر درمان کنید.
درمانهای خانگی اگزما
راه‌های درمانی بی‌شماری وجود دارند که افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند برای سلامتی پوستشان و کاهش علایم این بیماری از آنها استفاده کنند؛ از قبیل:
- دوش با آب ولرم
- استفاده از مرطوب‌کننده بلافاصله بعد از خشک کردن بدن
- رطوبت‌رسانی هر روزه به پوست
- پوشیدن لباس‌هایی با پارچه‌های نخی و نرم و عدم استفاده از الیاف خشن و لباس‌های تنگ
- استفاده از صابون‌های ملایم یا پاک‌کننده‌های فاقد صابون
- خشک کردن بدن با قرار گرفتن در دمای محیط پس از استحمام و عدم تماس زیاد حوله با پوست
- جلوگیری از تغییرات سریع دما و فعالیت‌هایی که باعث تعریق می‌شوند
- قرار نگرفتن در معرض شرایطی که موجب بروز اگزما می‌شوند
- استفاده از بخور در منزل
- کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها برای جلوگیری از خراش دادن پوست
درمانهای دارویی
داروهای مختلفی وجود دارند که پزشکان می‌توانند برای درمان علایم اگزما تجویز کنند؛ از جمله:
- کورتیکواستروئیدهای سیستمیک
اگر با درمانهای موضعی نتوانستید التهابات و مشکلات پوستی ناشی از اگزما را برطرف کنید، می‌توانید از کورتیکواستروئیدهای سیستمیک استفاده کنید. این دارو هم به صورت تزریقی و هم به صورت خوراکی وجود دارد. این دارو نیز یک درمان موقتی است و همیشه نمی‌توان از آن استفاده کرد.
- آنتی‌بیوتیک‌ها
از آنجا که گاهی مشکلات پوستی که بر اثر اگزما ایجاد می‌شوند، دچار عفونت می‌شوند، بهتر است برای درمان و کاهش اثرات آن از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کرد.
- داروهای ضد ویروسی و ضد قارچ
این داروها برای درمان عفونت‌های قارچی و ویروسی که بر اثر اگزما ایجاد شده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- آنتی هیستامین‌ها
این دارو یکی از شناخته شده‌ترین داروهایی است که افراد با انواع حساسیت و اگزما می‌توانند از آن استفاده کنند تا خارش و تحریکات پوستی خود را کاهش دهند.
- مهارکننده‌های موضعی کلسیمینورین
نوعی دارو است که فعالیت‌های سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند تا باعث کاهش التهابات شود و از برافروختگی و تحریکات پوستی جلوگیری کند.
- مرطوب‌کننده‌های ترمیمی
این محصولات، رطوبت از دست رفته پوست را به آن بازمی‌گردانند که این موضوع برای رفع خشکی پوست بسیار اهمیت دارد. مرطوب‌کننده‌ها همچنین، آسیب‌های پوستی را برطرف می‌کنند و نرم کردن پوست تا حدودی از بروز مجدد آنها جلوگیری می‌کند.
- فوتوتراپی
این درمان شامل قرار گرفتن در معرض امواج ماورای بنفش A یا B، به تنهایی یا به صورت ترکیبی است. این روش با دقت بسیار بالایی پوست را بررسی می‌کند و معمولاً برای درمان درماتیت متوسط کاربرد دارد.
با این که اگزما، از بیماری‌هایی است که هنوز قابل درمان نیست، اما روش‌هایی برای کنترل و بهبود موقتی آن وجود دارد که در هر فردی متفاوت خواهد بود. در ضمن، حتی بعد از این که ناحیه مورد نظر بهبود پیدا کرد، باید مراقبت از آن را ادامه دهید؛ زیرا به راحتی تحریک و دوباره دچار مشکل می‌شود.
علل
این که دقیقاً چه عواملی باعث بروز اگزما می‌شوند، هنوز ناشناخته است؛ اما اعتقاد پژوهشگران این است که عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند باعث بروز این بیماری پوستی شوند. نکته مهم در رابطه با این بیماری این است که مسری و قابل انتقال نیست.
از آنجا که اگزما یک بیماری وراثتی است، اگر هر کدام از والدین این بیماری را داشته باشند، احتمال این که کودکانشان نیز به آن مبتلا شوند، بسیار زیاد است. اگر پدر و مادر هر دو مبتلا به بیماری آتوپیک باشند، ریسک ابتلا به اگزما حتی بیشتر است.
عوامل محیطی از دیگر دلایل بروز اگزما هستند؛ مانند:
- عوامل تحریک‌کننده: این عوامل شامل صابون، مواد شوینده، ضدعفونی کننده‌ها، آب بعضی از میوه‌های تازه، گوشت و سبزیجات می‌شوند.
- مواد حساسیت‌زا: گرد و غبار، حیوانات خانگی و شوره سر نیز می‌تواند به مرور زمان باعث بروز اگزما شوند.
- میکروب‌ها: شامل باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس، ویروس‌ها و برخی قارچ‌های خاص هستند.
- هوای سرد یا گرم: هوای بسیار گرم یا سرد، رطوبت زیاد یا کم هوا و تعریق ناشی از ورزش می‌تواند باعث بروز اگزما شود.
- غذاها: مواد لبنی، تخم‌مرغ، آجیل و مغزهای خوراکی، محصولات تهیه شده از سویا و گندم نیز می‌توانند باعث ایجاد آن شوند.
- استرس: استرس به تنهایی نمی‌تواند از علل بروز اگزما باشد؛ اما می‌تواند نشانه‌های آن را تشدید کند.
- هورمون‌ها: زنان در مواقعی که سطح هورمون‌های بدن آنها تغییر می‌کند، برای مثال در دوران بارداری یا در چرخه قاعدگی ممکن است اگزما و التهابات پوستی را تجربه کنند.
انواع اگزما
انواع مختلفی از اگزما وجود دارد که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
- درماتیت آلرژیک تماسی: این نوع از اگزما بر اثر تماس با شیء یا ماده‌ای به وجود می‌آید که سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند.
- اگزما دیشیدروتیک: این مشکل بیشتر در کف پا و کف دستان اتفاق می‌افتد که همراه با تاول است.
- نورودرماتیت: بیشتر شبیه گزیدگی توسط حشرات است و به صورت لکه‌های پوستی همراه با خارش بروز می‌کند. این نوع از اگزما بیشتر در نواحی مچ دست‌ها و پاها دیده می‌شود.
- اگزمای سکه‌ای: این نوع از اگزما به صورت دایره‌ای روی پوست تشکیل می‌شود و حالت پوسته‌پوسته دارد که عموماً با خارش همراه است.
- درماتیت استاز: این نوع اگزما در پاها اتفاق می‌افتد و معمولاً با مشکلات گردش خون همراه است.
